برای رسیدن به درک درست از شرایط کنونی هر کشوری و شناخت علل ضعف یا قدرت آن‌، مطالعه تاریخ اجتناب‌پذیر است. اما، نکته‌ای که حائز اهمیت، انتخاب و دسترسی به منابع قابل اعتماد و معتبر است. کتاب‌های زیادی درباره‌ی تاریخ معاصر ایران منتشر شده است ولی در بسیاری از آن‌ها غرض‌ورزی‌های حزبی و نبودن منابع کافی به وضوح به چشم می‌خورد. علاوه‌بر این، با توجه به سابقه‌ی دخالت کشورهای بیگانه در امور کشور در دوران معاصر ایران، بسیاری از منابع موجود از زاویه دید کشورهای استعمارگر روایت شده‌اند که دور از واقعیت هستند. یرواند آبراهامیان تاریخ‌نگار ایرانی در کتاب تاریخ ایران مدرن تلاش کرده ‌است تا براساس مدارک مستند، اطلاعات جامعی از تاریخ ۲۰۰ سال اخیر کشور ارائه کند.

مروری بر فصل‌های کتاب   

یرواند آبراهامیان در کتاب تاریخ ایران مدرن، وضعیت دو قرن اخیر از حکمرانی قاجار تا موضوعاتی مثل اکتشاف نفت، انقلاب مشروطه، دودمان پهلوی و همچنین علل به وقوع پیوستن انقلاب اسلامی ایران را مورد بررسی قرار داده است. کتاب در ۶ فصل نوشته شده و نویسنده سعی کرده است به صورت ساده وقایع مهم ۲ سده اخیر ایران را بدون پرداختن بیش از حد به جزییات، واکاوی کند. نکته مهم در روایت کتاب، زبان ساده و عامیانه آن است که این موضوع به مخاطب کمک می‌کند تا به راحتی در جریان اتفاقات تاریخ معاصر ایران قرار گیرد.

فصل اول کتاب با عنوان «شاهان مستبد: دولت و جامعه در دوره قاجار» شرایط روزگار در دوره قاجار را به تصویر کشیده است. روزگاری که قدرت حکومت مرکزی تنها محدود به تهران بود و ساختار حکومت بسیار کهنه و ناکارآمد بود. خارج از تهران منتفذین، اداره هر منطقه را برعهده داشتند و مالیات‌ها را آن‌ها برای خود جمع می‌کردند. از لحاظ قوای نظامی نیز کشور در وضعیت بسیار بدی در این دوره قرار داشت و در بسیاری از موارد ایلات و عشایر به ارتش برای حفظ امنیت کمک می‌کردند.

«رفرم، انقلاب و جنگ بزرگ» موضوع فصل دوم کتاب است که ریشه‌های مشروطه، علت نیاز به نظام مشروطه، نقش احزاب مختلف و روزنامه‌ها درشکل‌گیری نظام مشروطه و ترکیب نمایندگان مجلس شورای ملی بررسی شده است. همچنین چهره‌های مهم و تاثیرگذار در انقلاب مشروطه در سال ۱۲۸۵ نیز در این فصل معرفی شده‌اند.

نویسنده در فصل سوم کتاب که «سیاست مشت آهنین رضاشاه» نام‌گذاری شده است حکمرانی رضاخان در کشور را شرح می‌دهد. چگونگی به قدرت رسیدن، جنبه‌های مثبت و منفی حکومت‌داری، نظر افراد بزرگ کشور و کشورهای قدرتمند درباره او و در نهایت اصلاحات سیاسی، اقتصادی و نظامی رضاشاه به طور کامل در این فصل شرح داده شده است.